Αποκαλύπτoντας περισσότερα μυστικά αξιοθέατα στα προάστια της Αθήνας

Η μεγάλη αποδοχή του άρθρου μας «Αποκαλύπτοντας μυστικά αξιοθέατα στα προάστια της Αθήνας», μας έδωσε την έμπνευση να ψάξουμε ακόμα περισσότερο και να βρούμε νέα άγνωστα (για τους περισσότερους) αξιοθέατα στα προάστια της Αθήνας. Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενη ανάρτησή μας, αν και μερικές φορές γνωρίζουμε την ύπαρξη αυτών των σημείων της πόλης, δεν γνωρίζουμε πάντα την πραγματική τους σημασία και την ιστορική αξία τους. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε (με χρονολογική σειρά) 6 νέα μοναδικά αξιοθέατα στα αθηναϊκά προάστια.

***Τα “ντουλαπάκια” στο Ιερό της Αφροδίτης***

Ιερό της Αφροδίτης στο Δαφνί: Κατά μήκος της διαδρομής της αρχαίας Ιεράς Οδού, ο Παυσανίας αναφέρει την ύπαρξη ναού της Αφροδίτης (διαβάστε το άρθρο μας για την Ιερά Οδό). Στη δεξιά πλευρά της Εθνικής Οδού Αθηνών – Κορίνθου πριν στον Σκαραμαγκά δεν είναι δύσκολο να παρατηρήσετε το αρχαίο ιερό. Διακρίνονται πολλαπλές τετράπλευρες κόγχες λαξευμένες στον βράχο του λόφου επάνω στον οποίο χτίστηκε ο αρχαίος ναός. Σκοπός των τετράπλευρων εσοχών ήταν η τοποθέτηση αναθημάτων από τους προσκυνητές. Λόγω των εσοχών η περιοχή ονομάστηκε από τους σύγχρονους κατοίκους «ντουλαπάκια» ή «παραθυράκια». Ο κυρίως ναός μπροστά στον βράχο ήταν ένας μικρός τετράγωνος σηκός με πρόναο. Ήταν μάλλον σε δωρικό ρυθμό και είχε μαρμάρινη τοιχοποιία. Η χρονολογία του κτιρίου δεν μπορεί να προσδιοριστεί με βεβαιότητα, αλλά η διάρκεια της λατρείας εντοπίζεται από το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Έξω από τον κυρίως ναό και σε έναν ελαφρώς παρεκκλίνοντα άξονα, υπάρχει μια μικρή οικία με διάφορους χώρους, η οποία πιθανολογείται ότι χρησίμευε ως κατάλυμα για τους ιερείς. Αυτός ο υπαίθριος χώρος λατρείας χρησιμοποιούνταν κατά τον εορτασμό των Ελευσινίων Μυστηρίων και ήταν ένας από τους σταθμούς των προσκυνητών που συμμετείχαν στην πομπή προς την Ελευσίνα. Είναι ενδιαφέρον ότι στο ντοκιμαντέρ Αγέλαστος Πέτρα του Φίλιππου Κουτσάφτη, τεκμηριώνεται ότι και στη σύγχρονη εποχή, νεαρά κορίτσια από τη γειτονική περιοχή έρχονται εδώ για να κάνουν προσφορές στις εσοχές και να ευχηθούν για έναν καλό σύζυγο.

***Το Λιοντάρι της Παλλήνης, ο*** **Άγιος Νικόλαος και αρχαία ερείπια**

Το Λιοντάρι της Παλλήνης (ή της Κάντζας): Η συνοικία της Κάντζας του δήμου Παλλήνης είναι γνωστή και ως Λεοντάριο – ονομασία που προέρχεται από το μεγάλο αρχαίο μαρμάρινο λιοντάρι που έχει βρεθεί στην περιοχή και σήμερα στέκεται επιβλητικό στην αυλή της μεταβυζαντινής εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. Ο ναός χτίστηκε στα ερείπια αρχαϊκού νεκροταφείου, το οποίο ανακαλύφθηκε μετά από ανασκαφές το 1986. Το άγαλμα είναι κατασκευασμένο από πεντελικό μάρμαρο (σωζόμενο ύψος 1,50 μ. και μήκος 1,40 μ.) και χρονολογείται στα τέλη του 4ου π.Χ.. Η ουρά και τα τέσσερα μέλη του δεν σώζονται, ενώ το ρύγχος του έχει καταστραφεί. Πιθανότατα το λιοντάρι να ήταν σήμα ταφής για τον τύμβο των πεσόντων στρατιωτών στη Μάχη της Παλλήνης που έγινε στην περιοχή το 541 π.Χ.. Στη μάχη ο τύραννος Πεισίστρατος νίκησε τους Αθηναίους αντιπάλους του και εγκαθίδρυσε την τυραννία στην Αθήνα. Πολλές εκατοντάδες χρόνια αργότερα η λαϊκή παράδοση συνέδεσε το άγαλμα με τον θρύλο ενός άγριου λιονταριού, το οποίο ζούσε σε μια μεγάλη σπηλιά στον Υμηττό και καταβρόχθιζε ανθρώπους και ζώα στην περιοχή. Το λιοντάρι σκότωσε τελικά ο Άγιος Νικόλαος, προς τιμήν του οποίου κτίστηκε η εκκλησία τον 16ο αιώνα. Το λιοντάρι αναφέρεται επίσης στις περιγραφές πολλών περιηγητών του 18ου αιώνα. Ένας από αυτούς, ο διάσημος Δανός συγγραφέας Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, έγραψε ότι μετά από δυόμισι ώρες ιππασίας ξεκουράστηκε «κοντά σε μια ερειπωμένη εκκλησία, δίπλα σε μια μεγάλη ελιά και ένα μαρμάρινο λιοντάρι, το συνηθισμένο αρχαίο μνημείο στους τάφους». Σήμερα μόλις 1 χλμ. από τη Λεωφόρο Λαυρίου, το Λιοντάρι και το εκκλησάκι είναι ένα υπέροχο και γαλήνιο μέρος που οι περισσότεροι περαστικοί αγνοούν την ύπαρξή του.

Υδατογέφυρα Αδριάνειου Υδραγωγείου: Το Αδριάνειο Υδραγωγείο στην Αθήνα κατασκευάστηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό και ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του, Πίο Αντωνίνο τον 2ο αιώνα μ.Χ., με στόχο την ύδρευση της πόλης της Αθήνας από τα νερά της Πάρνηθας. Το υδραγωγείο ξεκινούσε από τους πρόποδες της Πάρνηθας και διασχίζοντας μεγάλο μέρος της Αττικής κατέληγε στον Λυκαβηττό, όπου κτίστηκε η δεξαμενή του Αδριανού (στη σημερινή πλατεία Δεξαμενής). Από εκεί το νερό διοχετευόταν με υδατογέφυρες στην υπόλοιπη πόλη. Μία από αυτές τις γέφυρες υπάρχει ακόμα στην οδό Καποδιστρίου στα σύνορα Καλογρέζας και Νέας Ιωνίας. Η υδατογέφυρα σχημάτιζε ένα διώροφο τόξο και οι πεσσοί της στηρίζονταν σε πέτρινα βάθρα. Στο πάνω μέρος του υδραγωγείου υπήρχε θολωτό κάλυμμα μέσω του οποίου γινόταν η μεταφορά του νερού. Για την κατασκευή των υποστυλωμάτων του υδραγωγείου εφαρμόστηκε το σύστημα εναλλασσόμενων ζωνών με τη χρήση συμπαγών τούβλων, τοιχοποιίας με ακατέργαστες πέτρες και συνδετικό κονιάμα (opus mixtum). Αν και έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες για τη συντήρηση και ανάδειξη του μνημείου και στις δύο πλευρές του δρόμου, γενικά σήμερα είναι εγκαταλελειμμένο και υπάρχουν φόβοι ότι μπορεί να καταρρεύσει. Στο τμήμα του υδραγωγείου (στη δεξιά πλευρά του δρόμου με κατεύθυνση προς τη Νέα Ιωνία), υπάρχουν αυθαίρετα κτίσματα προσαρτημένα στους πεσσούς. Είναι κρίμα που ένα τόσο σημαντικό και εντυπωσιακό μνημείο αφέθηκε στη μοίρα του να εξαφανιστεί.

**Υδατογέφυρα Αδριάνειου Υδραγωγείο**υ ***στην Οδό Καποδιστρίου***

Άγιος Γεώργιος Γαλατσίου / Ομορφοκκλησιά: Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, γνωστή και ως Ομορφοκκλησιά βρίσκεται στη λεωφόρο Βεΐκου στο Γαλάτσι, ακριβώς απέναντι από την κεντρική είσοδο του Πάρκου Βεΐκου. Η εκκλησία είναι χτισμένη με υλικά παλαιοχριστιανικής εκκλησίας και μέλη αρχαιοελληνικού κτιρίου του 5ου – 4ου αιώνα π.Χ., που βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία λεηλατημένo. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου λέγεται ότι κτίστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ., αν και ορισμένοι αρχαιολόγοι τοποθετούν την κατασκευή του βυζαντινού ναού στις αρχές του 13ου αιώνα μ.Χ., για να δικαιολογήσουν τα δυτικά στοιχεία που εμφανίζονται τόσο στο το παρεκκλήσι και στον κυρίως ναό. Είναι δικίονος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός, με παρεκκλήσι στη νότια πλευρά. Ο ναός είναι διακοσμημένος με τοιχογραφίες, οι οποίες αποτελούν εξαιρετικό έργο τέχνης του τέλους του 13ου αιώνα, αλλά μεγάλο μέρος τους έχει καταστραφεί στα χαμηλότερα και εύκολα προσβάσιμα σημεία. Ο καλαίσθητος ναός έγινε ευρέως γνωστός όχι μόνο στον χώρο των βυζαντινών λογίων αλλά και των ζωγράφων, κυρίως από την υπέροχη παράσταση στον τρούλο του Ιησού Παντοκράτορα, ο οποίος σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο Φώτης Κόντογλου, ο διάσημος Έλληνας σύγχρονος αγιογράφος και ζωγράφος, αντέγραψε σε πολλές εκκλησίες που ζωγράφισε τη μορφή του Παντοκράτορα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Δυστυχώς σήμερα ο ναός είναι κλειστός για το κοινό και είναι επισκέψιμος μόνο την παραμονή και την ημέρα της εορτής του Αγίου Γεωργίου κάθε χρόνο.

Άγιος Ανδρέας στο Κτήμα Συγγρού: Το Πάρκο Συγγρού έχει έκταση 950 στρέμματα. Η γη ανήκε στον Ανδρέα Συγγρό, τον πλούσιο Έλληνα επιχειρηματία και εθνικό ευεργέτη. Μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του Ιφιγένεια Συγγρού έζησε εδώ για 20 χρόνια και δώρισε το πάρκο στην Ελληνική Αγροτική Εταιρεία. Στο πάρκο, ακριβώς δίπλα στην εντυπωσιακή ανακαινισμένη βίλα Συγγρού, το πρώην σπίτι της οικογένειας Συγγρού, βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα. Η εκκλησία είχε εγκαταλειφθεί για αρκετά χρόνια αλλά τώρα έχει αποκατασταθεί στην αρχική της μορφή. Είναι η μοναδική ορθόδοξη γοτθική εκκλησία στην Ελλάδα (η οποία χτίστηκε εξ΄ αρχής ως ορθόδοξη και δεν προέρχεται από μετατροπή καθολικής εκκλησίας). Χτίστηκε το 1880 με βάση τα σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ, μαθητή του Θεόφιλου Χάνσεν. Το μικρό παρεκκλήσι ακολουθεί τον τύπο της βασιλικής, παρουσιάζοντας πολλά κοινά στοιχεία με την καθολική εκκλησία του Αγίου Λουκά στο Νέο Ηράκλειο αλλά και μερικές εκκλησίες στη Βιέννη, την οποία ο αρχιτέκτονας επισκεπτόταν συχνά για να ενημερωθεί για τις αρχιτεκτονικές εξελίξεις και τις τάσεις που επικρατούσαν. Ωστόσο, αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι αν η χρήση του γοτθικού ρυθμού για τη μικρή ορθόδοξη εκκλησία ήταν επιθυμία του Ανδρέα Συγγρού ή επιλογή του διάσημου αρχιτέκτονα.

***H πλατεία Παπαδιαμάντη στη συνοικία Κυπριάδου***

Συνοικία Κυπριάδου: Η συνοικία Κυπριάδου ήταν η πρώτη κηπούπολη της Λεκανοπεδίου της Αθήνας και μια από τις πιο όμορφες γειτονιές της. Η ίδρυση της συνοικίας το 1919 οφείλεται στη δράση του γεωπόνου – μηχανικού Επαμεινώνδα Κυπριάδη. Η γειτονιά ήταν μια πρότυπη συνοικία. Ο Κυπριάδης έφτιαξε δρόμους με μεγάλα πεζοδρόμια, σχεδίασε χλοοτάπητες για κτίρια και διαμόρφωσε τον χώρο με μεγάλες πλατείες. Τα σχέδια αυτά χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για το σχεδιασμό της συνοικίας του Ψυχικού. Η Κυπριάδου ήταν επίσης χώρος συγκέντρωσης εργαστηρίων γνωστών ζωγράφων, συγγραφέων και καλλιτεχνών, κυρίως εκπροσώπων της Γενιάς του ’30. Έτσι, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, απέκτησε τη φήμη κέντρου καλών τεχνών και ο ζωγράφος Γιάννης Μόραλης την είχε ονομάσει «Σχολή Κυπριάδου». Στην Κυπριάδου υπάρχουν πέντε κεντρικές πλατείες: Παπαδιαμάντη, Παπαλουκά, Νικολοπούλου, Καρκαβίτσα και το πάρκο του Δημητρίου Πικιώνη. Επίσης, η γειτονιά χαρακτηρίζεται από όμορφα και προσεγμένα σπίτια. Υπάρχουν ωραία παραδείγματα διαφόρων εποχών, κυρίως από τις περιόδους 1927 – 1933 και 1937 – 1948. Τέλος στην πλατεία Νικολόπουλου ο επισκέπτης μπορεί να δει το άγαλμα της Εύας, ένα ολόσωμο, γυμνό άγαλμα με την Εύα να κρατά το μήλο με το αριστερό της χέρι και το φίδι να σέρνεται στα πόδια της (διαβάστε το άρθρο μας για την ιστορία του αγάλματος). Η Κυπριάδου είναι ένα υπέροχο μέρος για έναν ήσυχο περίπατο ανάμεσα σε καλοδιατηρημένα σπίτια και πράσινες πλατείες, ενώ έχει και μερικές εξαιρετικές επιλογές για φαγητό.

Η Αθήνα και τα προάστιά της είναι ένας χώρος με μεγάλη ιστορία και υπάρχουν ακόμη πολλά μυστικά που μπορούν να ανακαλύψουν οι επισκέπτες αλλά και οι κάτοικοι της πόλης.